Trẻ sơ sinh bị tay chân miệng phải làm sao?

 Hiện nay, trẻ sơ sinh bị tay chân miệng vẫn là nỗi ám ảnh của các bậc phụ huynh tại Việt Nam nói riêng và các quốc gia châu Á nói chung. Năm 2020, Cục Y tế dự phòng đã xác nhận bệnh tay chân miệng trở thành bệnh lưu hành trên cả nước.

Cùng Vivita.vn tìm hiểu đối chút về bệnh tay chân miệng cũng như cách chăm sóc trẻ sơ sinh bị tay chân miệng nhé!

Bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh là gì? 

Bệnh tay chân miệng – HFMD lần đầu được tìm thấy tại thành phố Toronto – Canada vào năm 1957. Tại Việt Nam, ca bệnh đầu tiên được phát hiện từ những năm 1990. Hiện nay, bệnh tay chân miệng vẫn chưa có vắc xin ngăn ngừa và thuốc điều trị đặc hiệu. 

Bệnh tay chân miệng lây từ người sang người, do tiếp xúc với dịch mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch phỏng nước ở người bệnh. Căn bệnh này bắt nguồn từ nhóm virus đường ruột. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh tay chân miệng đều sẽ ổn định và tự khỏi sau 3-5 ngày phát bệnh. Trái lại, nếu trẻ có hệ miễn dịch không tốt có thể gây ra nhiều biến chứng, thậm chí dẫn đến tử vong. Đó chính là lý do vì sao trẻ sơ sinh dễ mắc căn bệnh này hơn cả. 

Hệ miễn dịch non yếu của trẻ sơ sinh

Phân loại cấp độ bệnh tay chân miệng

• Độ 1: loét miệng và tổn thương da.
• Độ 2a: giật mình dưới 2 lần trong vòng nửa giờ đồng hồ, sốt trên 48 tiếng, sốt trên 39, thường xuyên nôn, quấy khóc, cơ thể lừ đừ.
• Độ 2b, độ 3, độ 4: xuất hiện và gia tăng các biến chứng thần kinh, hô hấp, tim mạch. 

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng xuất hiện là do sự xâm nhập của họ virus đường tiêu hóa hay còn gọi là Enterovirus. Trong họ này, hai loại virus thường gặp nhất là Coxsackie A16 và EV71. Trong đó, trẻ sơ sinh bị chân tay miệng do EV71, sẽ dễ gặp các biến chứng hơn. Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh dễ mắc tay chân miệng là do hệ miễn dịch non kém cũng như chưa có khả năng tự bảo vệ bản thân. 

Bệnh tay chân miệng do virus đường ruột Enterovirus

Trẻ sơ sinh bị tay chân miệng do lây qua đường nào?

Virus tay chân miệng tồn tại trong dịch mũi hoặc trong không khí khi một người ho hoặc hắt xì. Đối với trẻ sơ sinh, các bé sẽ dễ mắc phải căn bệnh này trong trường hợp sau:

• Tiếp xúc thân mật với người mắc căn bệnh này như ôm, hôn, hắt hơi. 
• Sử dụng đồ chơi hoặc vật dụng do người đã nhiễm có tiếp xúc trước. Ngoài ra, các bé sẽ đưa tay đụng lên mắt, mũi, miệng trong vô thức, tạo điều kiện để virus lây lan. 
• Hít thở không khí có chứa vi khuẩn do người bệnh ho hoặc hắt xì.

Tiếp xúc với người nhiễm bệnh, không khí nhiễm virus sẽ khiến trẻ mắc tay chân miệng

Nhận biết triệu chứng trẻ sơ sinh bị tay chân miệng 

Các bậc phụ huynh cần để tâm và quan sát cơ thể của trẻ. Nếu xuất hiện các biểu hiện dưới đây, cần ngay lập tức điều trị cho trẻ:

• Nổi bóng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, trong khoang miệng, mông, đầu gối: Đây là triệu chứng của việc tổn thương hồng ban, đặc trưng của bệnh tay chân miệng. 
• Loét miệng: Đây được xem là tình trạng phổ biến khi trẻ sơ sinh bị tay chân miệng. Các vết loét sẽ xuất hiện ở khu vực hầu họng, niêm mạc má, môi, lưỡi. Khi thấy con có các biểu hiện đau rát bú sữa, không chịu bú sữa và chảy nước miếng, phụ huynh cần nhanh chóng kiểm tra xem khoang miệng có các mụn loét hay không?
• Sốt: Nếu trẻ sơ sinh bị tay chân miệng trong giai đoạn đầu, nhiệt độ cơ thể sẽ dao động từ 37,5°C -38°C. Trong trường hợp trẻ sốt trên 39°C,  bệnh tay chân miệng đang có tiến triển vô cùng nghiêm trọng. 

Sốt, phát ban là triệu chứng cơ bản của trẻ sơ sinh bị tay chân miệng

Chẩn đoán và điều trị tay chân miệng ở trẻ sơ sinh

Bộ Y tế đã ban hành Quyết định về việc ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh Tay – Chân – Miệng vào năm 2011. Trong đó nêu rõ quy trình chẩn đoán cũng như cách chữa bệnh tay chân miệng cho trẻ. 

Chẩn đoán lâm sàng

Các triệu chứng của bệnh tay chân miệng được chia theo bốn giai đoạn

• Giai đoạn ủ bệnh kéo dài từ 3-7 ngày: chưa xuất hiện triệu chứng cụ thể.
• Giai đoạn khởi phát từ 1-2 ngày: sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy liên tục
• Giai đoạn toàn phát 3-10 ngày với các triệu chứng phổ biến của bệnh tay chân miệng như: loét miệng, phát ban phỏng nước, sốt nhẹ, nôn, biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp. 
• Giai đoạn lui bệnh 3-5 ngày: Trẻ hồi phục hoàn toàn nếu không gặp biến chứng trong giai đoạn trước.

Tay chân miệng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời

Chẩn đoán cận lâm sàng

• Xét nghiệm cơ bản: xét nghiệm máu, Protein C, đường huyết, điện giải, chụp X quang phổi.
• Xét nghiệm theo dõi biến chứng: siêu âm nhịp tim, chọc dò tủy sống, xét nghiệm protein. 
• Xét nghiệm khi phát hiện virus: xét nghiệm RT-PCR của bệnh phẩm hầu họng, phỏng nước, trực tràng, dịch não tủy.
• Chụp MRI não: khi cần phân biệt với các bệnh thuộc ngoại thần kinh.

Điều trị bệnh tay chân miệng

Với cơ thể và sức đề kháng của trẻ sơ sinh khi mắc tay chân miệng, phụ huynh cần kỹ lưỡng trong việc điều trị. Đặc biệt tránh sử dụng kháng sinh khi không có bội nhiễm. 

Tùy theo tình trạng bệnh mà trẻ sẽ được điều trị theo từng cấp độ khác nhau:

Điều trị ngoại trú, theo dõi tại y tế cơ sở dành cho cấp độ 1

Bố mẹ cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh thông qua sữa mẹ, vệ sinh răng miệng, tạo điều kiện để trẻ được nghỉ ngơi, tránh kích thích. Ngoài ra, trẻ sơ sinh bị tay chân miệng cần được tái khám hai ngày/ lần trong khoảng 8-10 ngày đầu phát bệnh. 

Điều trị nội trú tại bệnh viện dành cho cấp độ 2a

Trong trường hợp trẻ xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, khó thở, thở gấp, giật mình, run tay chân, quấy khóc, nôn nhiều, da nổi vân tím, vã mồ hôi, tay chân lạnh, co giật, hôn mê, các bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. 

Các bé đáp ứng được các điều kiện dưới đây sau khi điều trị có thể được xuất viện:

• Không bị sốt trong 24 giờ liên tục.
• Không xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng từ độ 2a trong ít nhất 2 ngày. 

Tùy tình trạng bệnh, có nhiều giai đoạn điều trị tay chân miệng

Điều trị nối trụ tại đơn vị hồi sức tích cực & các đơn vị hồi sức tích cực dành cấp độ 2b, độ 3, độ 4. 

Nếu diễn biến của trẻ trở nên nặng hơn, xuất hiện các biến chứng tại tim, phổi, não, trẻ sẽ phải điều trị hồi sức tích cực. Đối với những trẻ sơ sinh bị tay chân miệng ở mức này, điều kiện xuất viện là phải đảm bảo an toàn về các triệu chứng lâm sàng cũng như ổn định biến chứng và di chứng. 

Quá trình điều trị cho trẻ bị tay chân miệng sẽ bao gồm các nhiệm vụ sau:

• Hạ nhiệt: hạ nhiệt cho trẻ sơ sinh bằng cách cho con mặc đồ thoáng mát, lau người và cho bú đủ. Ngoài ra,  trẻ trên 6 tháng tuổi có thể sử dụng paracetamil hoặc siro giảm sốt. Tuy nhiên, liều lượng phải tuân theo chỉ định của bác sĩ. Tổng liều lượng không vượt quá 60mg/kg thể trọng/ngày. 
• Tránh mất nước: bổ sung nước cho trẻ bằng dung dịch điện giải như oresol.
• Bổ sung vitamin C để giảm sốt và loét miệng.
• Làm sạch miệng của trẻ bằng natri borat. 

Những biến chứng khi bị bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh 

Nguyên nhân dẫn đến biến chứng

Căn bệnh này không phải là bệnh hiếm gặp hoặc quá nguy hiểm. Tuy nhiên, do một số nguyên nhân dưới đây nên trẻ sơ sinh sẽ dễ gặp phải các biến chứng nguy hiểm:

• Sự chủ quan hoặc nhầm lẫn với các bệnh khác của bố mẹ dẫn đến trẻ không được điều trị đúng cách, đúng thời điểm. 
• Hệ miễn dịch còn non yếu. 

Khi tới giai đoạn biến chứng, trẻ sẽ có các biểu hiện như sốt cao, nôn nhiều. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong, ảnh hưởng sự phát triển trí tuệ. Các biến chứng của bệnh tay chân miệng tác động thần kinh, tim mạch, hô hấp, bao gồm: 

• Biến chứng thần kinh: viêm não, viêm màng não, viêm não tủy, viêm thân não. 
• Biến chứng tim mạch: Viêm cơ tim, tăng huyết áp, suy tim, trụy mạch.
• Biến chứng hô hấp: phù phổi cấp. 

Tay chân miệng có nhiều biến chứng nguy hiểm

Cách điều trị bệnh tay chân miệng tại gia

Cách chữa bệnh tay chân miệng tại nhà là điều các bậc phụ huynh luôn quan tâm. Bố mẹ cần tìm hiểu một số cách dưới đây để giảm thiểu tình trạng bệnh cho trẻ sơ sinh. 

• Vắt sữa và làm lạnh cho trẻ sơ sinh để hạn chế trình trạng đau rát khi nuốt của trẻ.
• Vệ sinh thân thể trẻ hàng ngày bằng nước sạch. 
• Dùng thuốc hạ sốt paracetamol đối với trẻ trên 6 tháng tuổi, dưới sự chỉ định của bác sĩ. Mặt khác, với trẻ dưới 6 tháng tuổi, mẹ cần cung cấp đủ sữa cho bé. 
• Dùng Xanh methylen bôi lên các vết loét da để tránh nhiễm trùng. 

Cung cấp đầy đủ sữa cho trẻ sơ sinh để điều trị bệnh

Khi nào nên đưa bé đi khám bác sĩ?

Khi thấy con trẻ sốt cao liên tục trong khoảng từ 38°C đến 41°C, nổi ban ở tay, chân, miệng đồng thời kháng thuốc hạ sốt. Cụ thể, mức nhiệt độ cần lưu ý ở trẻ sơ sinh theo từng giai đoạn:

• Dưới 3 tháng tuổi: nhiệt độ ở hậu môn lớn hơn hoặc bằng 38°C.
• 3 tháng tuổi: nhiệt độ lớn hơn hoặc bằng 38,5°C.
• 6 tháng tuổi: nhiệt độ 39,5°C. 

 

 Khi thấy trẻ liên tục sốt cao, nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện

Tái phát bệnh chân tay miệng ở trẻ sơ sinh

Theo thông tin từ Cục Y tế Dự, mỗi bệnh nhân có thể nhiễm bệnh tay chân miệng nhiều lần, bởi cơ thể chỉ tạo ra kháng thể với một loại virus nhất định. Do đó, người bệnh có thể tái nhiễm nếu gặp phải một virus khác thuộc nhóm Enterovirus. Để phòng trường hợp này, người lớn cần hạn chế tối thiểu sự tiếp xúc không an toàn trong môi trường sống của trẻ sơ sinh. 

Bệnh tay chân miệng có thể tái phát

Cách ngăn ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, có 6 biện pháp phòng chống bệnh tay chân miệng

• Thứ nhất, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy. Đặc biệt là trước khi nấu ăn, sau khi đi vệ sinh, thay tã hoặc làm vệ sinh cho trẻ sơ sinh. 

• Thứ hai, ăn chín uống chín. Đối với trẻ sơ sinh, bà mẹ cần đảm bảo đầu ti sạch sẽ, đồng thời khử trùng bình bú của bé trước khi sử dụng. 
• Thứ ba, thường xuyên vệ sinh nơi ở, dụng cụ thường dùng bằng chất tẩy thông thường. Mọi bề mặt và đồ chơi trẻ sử dụng cần được đảm bảo vệ sinh thường xuyên. 
• Thứ tư, không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.
• Thứ năm, sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh.
• Thứ sáu, đưa trẻ đi khám chữa ngay ở cơ sở y tế uy tín khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh. 

Đảm bảo vệ sinh môi trường xung quanh trẻ

Một số điều cần lưu ý khi trẻ sơ sinh bị tay chân miệng

• Không kiêng kị gió và nước sạch, phải vệ sinh thân thể cho trẻ. 
• Không để con đụng tay vào các vết phỏng trên da.
• Không sử dụng các loại thuốc bôi da, thuốc kháng sinh cho trẻ sơ sinh mà không có chỉ định của bác sĩ. 
• Tạo môi trường thoáng mát, sạch sẽ cho con. 

Nói tóm lại, các bố mẹ cần tìm hiểu chi tiết những kiến thức liên quan đến bệnh tay chân miệng. Ngoài ra, tập trung vào các biện pháp phòng bệnh để hạn chế nguy cơ trẻ sơ sinh bị tay chân miệng. 

Hy vọng với những thông tin trên, Sieuthisongkhoe đã cung cấp một số kiến thức bổ ích cho quý độc giả. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào liên quan đến chủ đề trẻ sơ sinh bị chân tay miệng, quý độc giả có thể liên hệ Tổng Đài: 0888 533 350 để được giải đáp cụ thể. 

Nguồn: https://vivita.vn/tre-so-sinh-bi-tay-chan-mieng-trieu-chung-nguyen-nhan-va-cach-phong-tranh.html